Wijnproductie: biologisch, biodynamisch of duurzaam?

Goede wijn wordt geproduceerd in de wijngaard

Het kan niet vaak genoeg worden benadrukt. Goede wijn wordt geproduceerd in de wijngaard. Tenminste als je het aan de wijnmakers zelf vraagt. In deze jaren is er een bijzonder sterke focus op, wat er gebeurt in de wijngaard - en met een goede reden. Hoe betere grondstoffen je kunt verbouwen, hoe beter de basis voor het maken van goede wijn in de kelder. Vanuit een sociaal-politiek perspectief zijn er ook meningen over productiemethoden in de toekomst, waar de "groene vormen van productie" terrein winnen.

De wijngaard kan op verschillende manieren worden verbouwd. Er kunnen gebiedsspecifieke methoden, historische tradities of sterke regionale overtuigingen zijn dat de ene of de andere methode de juiste is voor de specifieke producent.

Wijn maken is in principe vrij eenvoudig. Oogst en pers druiven, waarna het sap fermenteert tot wijn. De laatste jaren is er veel aandacht voor het feit dat de grond met respect moet worden bebouwd. Binnen de teelt van druiven zijn er veel manieren om ze te benaderen.

Als uitgangspunt moet worden gesteld dat alle wijnproducenten in principe hun wijn zo duurzaam mogelijk willen produceren. Met duurzaamheid worden zowel milieu-, sociale als economische overwegingen bedoeld. Er is geen duidelijke definitie van hoe het meest duurzaam te werken, op alle parameters. Over het algemeen kunnen we de wijnbouw in vier verschillende categorieën verdelen:

• Conventioneel
• Organisch
• Biodynamisch
• Duurzaam

Vaak heb je vooroordelen over wat goed en slecht is, maar laten we meteen settelen; er zijn zowel goede als minder goede producenten in alle vier de categorieën. Als je de regels wilt omzeilen, dan kun je het doen. Omgekeerd kan een wijnproducent ook goede bedoelingen hebben om de planeet goed te behandelen, zonder gecertificeerd te zijn in de verschillende categorieën.

Conventionele wijnbouw

Voor de conventionele wijnbouw is de producent onderworpen aan de landbouwvoorschriften in zijn land. Er zullen altijd regels zijn voor, hoeveel je mag spuiten en met wat. Het is ook mogelijk om de uitkomst met verschillende elementen tijdens de productie aan te passen. Tijdens de conventionele wijnproductie is het toegestaan om het sap te reguleren met zuur, suiker en andere ingrediënten die de balans van de wijn kunnen reguleren. Suiker wordt toegevoegd om het alcoholpercentage in koelere jaargangen te verhogen. Het zuur wordt toegevoegd om een betere balans en frisheid in de wijn te creëren. Bovendien kunt u reguleren voor kleur, mondgevoel en algemene helderheid van de wijn. Natuurlijk wordt alles wat kan worden toegevoegd om mee aan te passen gecontroleerd binnen strikte regelgeving van de EU en de afzonderlijke landen.

Binnen de EU heeft elk gebied zijn eigen regels die boven op de anders geldende wetgeving worden geplaatst. Dit is vooral wanneer we het hebben over beschermde gebieden van oorsprong zoals Cognac of Champagne, gewoon om in de wijntermen te blijven. Deze regels kunnen betrekking hebben op alles wat te maken heeft met de productie van wijn in dat gebied, van planten tot verbouwen, oogsten, enz.

In de conventionele categorie zijn er ook wijnboeren, die om de een of andere reden op geen enkele manier gecertificeerd zijn. Het kan een kleine familiewijnmakerij zijn die biologisch en / of biodynamisch wil werken, maar die geen bureaucratisch proces kan doorlopen dat ook kostbaar is.

Mythe: Conventionele wijn wordt aangepast met allerlei chemicaliën en ander fruit. Nee, alle wijn wordt gemaakt van druiven. Kortom, druiven zijn een goedkope grondstof en het heeft geen zin om andere vloeistoffen toe te voegen om geld te besparen.

Biologische wijnbouw

Biologische wijnbouw wordt gereguleerd volgens een strikte set regels uit de EU. En in de rest van de wereld zijn er andere regels die van toepassing zijn. In sommige landen zijn de regels strenger dan we kennen uit de EU - in andere landen minder streng. Wanneer wijn binnen de grenzen van de EU wordt goedgekeurd voor verkoop, heeft de producent het recht om het officiële groene ecoblad als symbool aan te brengen. Om de wijnmaker te laten goedkeuren als biologische producent, moet de wijnmaker een certificeringsproces van 3 jaar doorlopen, wat ook duur is.

Als uitgangspunt gaat biologische wijnbouw over het behandelen van de bodem, in plaats van het behandelen van de plant. De belangrijkste focus voor de producent zal dus liggen op het versterken van de bodem. Zo worden de planten beter bestand tegen plantenziekten. In de wijngaarden moet mest van dieren en compost worden gebruikt. Meeldauw, de meest voorkomende plantenziekte in Europese wijngaarden, kan slechts in beperkte mate worden bestreden met kopersulfaat. Als vuistregel kan de wijnmaker verwachten dat zijn opbrengst met iets meer dan 10% zal dalen, wanneer hij is overgestapt op biologische productie.

Als er een gebrek aan alcohol in de druiven is op het moment van de oogst, kan het zich aanpassen met biologische suiker of geconcentreerd druivensap. De fermentatie kan worden uitgevoerd met natuurlijke of culturele gist. Over het algemeen worden er in de kelder slechts in mindere mate aanpassingen gedaan, vergeleken met wat is toegestaan bij conventionele wijnbereiding. Sulfieten als conserveermiddel mogen in mindere mate worden gebruikt in Europese wijn, maar in kleinere hoeveelheden dan in conventionele wijn.

Over het algemeen kan worden gezegd dat biologische wijn minder in de wijngaard wordt gespoten en dat de producent minder mogelijkheden heeft gehad om zich aan te passen in de wijnkelder.

In deze categorie zijn er zowel zeer kwaliteitsbewuste producenten die dingen op een gezonde manier willen doen als producenten die gewoon willen meeliften op de biologische golf die door Europa en grote delen van de wereld rolt – de zogenaamde "green-washing".

Mythe: Biologische wijn is troebel en beladen met vreemde aroma's.

Niet meer gelukkig. Toen de eerste pogingen tot biologische wijn op de markt kwamen, waren er grote problemen met wijnboeren, die niet bekwaam genoeg waren om biologische wijn te maken. Dat is nu niet meer het geval. Biologische wijn is vandaag de dag op hetzelfde kwaliteitsniveau als conventionele wijn, althans.

Biodynamische wijnbouw

Biodynamisch is niet alleen biologisch, maar voegt nog een extra laag complexiteit toe aan de wijnbouwpraktijk. Eerst moet de wijnmaker biologisch zijn, dan kan hij biodynamisch worden. Bij biodynamiek moet je je als wijnmaker conformeren aan een set regels die Rudolf Steiner aan het begin van de 20e eeuw heeft opgesteld. Tegenwoordig wordt biodynamiek gecontroleerd door verschillende bedrijven, waarbij Demeter de meest voorkomende is. Wanneer er een Demeter sticker op de wijn zit, wordt deze goedgekeurd.

De mindset achter biodynamische landbouw is dat alles met elkaar verbonden is in een grotere kosmos. Alles wat we doen heeft invloed op alles om ons heen. Waar de biodynamische wijnbouwer naar streeft, is om een wijngaard in balans met zichzelf te creëren - een wijngaard die zijn eigen natuurlijke afweer heeft opgebouwd tegen ziekten, vocht, enz. Dit systeem is gebouwd door te spuiten met natuurlijke biodynamische preparaten. Het wordt voornamelijk besproeid met mineralen en natuurlijke meststoffen van andere gewassen en dieren op de boerderij. Er is ook een regel dat de boerderij 10% grond moet hebben die niet wordt bebouwd. Dit om een betere natuurlijke biodiversiteit te creëren. Velen passen zich ook op natuurlijke wijze aan aan hoe de maan en sterren aan de hemel bewegen, omdat men gelooft dat het de energie van de wijngaard kan beïnvloeden.

De grote biodiversiteit in de wijngaard kan in sommige jaargangen echt verrassen. Begrepen in de zin dat wanneer de buren worden aangevallen door rot, de biodynamische wijngaard vrijuit kan gaan. De dieren in het wild in het veld kunnen ook actief helpen om slechte insecten weg te houden. De gezonde wijngaard begint met een gezonde bodem, die op zijn beurt zorgt voor actieve wortels die energie leveren aan de wijn. Op deze manier gelooft de biodynamiek dat de wijnen de grotere smaak bereiken van de plaats waar ze worden geteeld.

Mythe: Biodynamische landbouw kan niet wetenschappelijk bewezen worden, om een positief effect te hebben op de wijn.

Correct, het kan moeilijk zijn om wetenschappelijk te bewijzen waarom biodynamiek betere wijnen geeft, maar toch vind je goede wijnmakers die eerder conventionele wijn hebben gemaakt en door biologische naar biodynamische productie zijn gegaan, die nu wijnen produceren die op een hoger niveau zijn. In zekere zin zorgt biodynamische productie voor een betere balans in de wijnen en met meer zuiverheid in de verschillende smaakelementen.

Duurzame wijnbouw

Duurzame wijnbouw moet het doel zijn voor iedereen, maar kan moeilijk te definiëren zijn. In het optimale scenario hebben we het over duurzaamheid in de wijngaard, het wijnhuis, de omgeving, voor werknemers en op economische schaal voor iedereen rond het wijnhuis.

Er is geen algemene wereldwijde certificering voor duurzaamheid in de wijnproductie, maar er zijn verschillende lokale en nationale verenigingen die regelgeving hebben opgesteld. Het grote probleem voor een algehele certificering is dat het in de afzonderlijke gebieden anders kan zijn wat als duurzaam zou moeten gelden. In sommige gebieden is er voldoende water beschikbaar, op andere plaatsen is het recyclen van water in de wijnmakerij een belangrijke factor in de vraag of u duurzaam bent.

In Zuid-Afrika is Fair Trade gebruikt als indicator of werknemers goed zijn behandeld. De regels die in die regeling minimumeisen waren, kunnen op geen enkele manier voldoen aan de minimumeisen in Europa. Dit is slechts één voorbeeld van hoe duurzaamheid anders kan worden ervaren.

Zowel Frankrijk als Californië proberen duurzaamheid echt op orde te brengen. Beide landen hebben hun eigen certificeringen ontwikkeld, die terrein beginnen te winnen.

In Frankrijk wordt HVE (Haute Valeur Environnementale) certificering gebruikt. Dit is verdeeld in 3 niveaus en richt zich op vier essentiële punten: biodiversiteit, pesticidengebruik, meststoffen en waterverbruik. De producent moet goedgekeurd zijn door een extern orgaan en mag dan HVE-sticker op de wijnen plakken.

In Californië is een reeks regels gemaakt die bekend staan als SIP (Sustainable In Practice) en wordt gecontroleerd door een eigen vereniging. SIP stijgt boven zowel organische als biodynamische wijnbouw uit door zich te concentreren op energie, water en sociale verantwoordelijkheid als enkele van de belangrijkste punten.

Naast deze twee richtingen zijn er verschillende andere aanbieders van min of meer onofficiële duurzaamheidsprogramma's.

Mythe: Wijnmaken kan niet duurzaam zijn omdat men de aarde martelt.

Met een duurzame benadering van de wijngaard creëer je een natuurlijk evenwicht in de bodem. Dit betekent dat je het land meerdere jaren kunt bewerken voordat het een periode braak moet liggen.

Natuurwijn

Natuurwijn is een andere term die gedijt. Het is een begrip dat niet gedefinieerd is, maar waar de intenties zeker goed zijn. Over het algemeen gaat het erom dat de producent minimale invloed heeft op de productie van de wijn, van wijnstok tot botteling. Minimaal spuiten, geen aanpassingen in de kelder en geen toevoeging van zwavel. Vooral zwaveltoevoeging is een punt dat veel vult. Daarom is het niet toegestaan om zwavel toe te voegen tijdens de productie of het bottelen - met als doel de wijn zo natuurlijk mogelijk te laten lijken. U moet zich er echter van bewust zijn dat zwavel het primaire conserveermiddel in wijn is, dus in veel gevallen kunnen zogenaamde "natuurlijke wijnen" onstabieler zijn in de fles.

Wijn kan op vele manieren worden verbouwd en geproduceerd. Over het algemeen gaat het erom of de wijnmaker een goede houding heeft over hoe de wijn wordt gemaakt en welke impact hij wil maken op de natuur. In alle vier de categorieën zijn er misschien producenten die proberen vals te spelen, maar ook producenten die zo kwaliteitsbewust zijn dat ze er helemaal voor gaan. De beste wijnen worden meestal gemaakt met een sterk respect voor de natuur.

De toegenomen aandacht voor duurzaamheid wint terrein en de komende jaren zullen we zien dat zelfs grote producenten duurzamer worden.